گفتگوى راهب مسيحى با امام على علیه السلام

ابان گويد كه سليم گفت: با امير مؤمنان عليه السّلام از صفّين بازمى‏گشتيم، لشكر امام عليه السّلام در نزديك ديرى مسيحى اردو زد. پير مردى زيبا و خوش چهره و نيكو قامت و با ابّهت در حالى كه كتابى در دستش بود از دير در آمد و رو به سوى ما نهاد،

به حضور امير مؤمنان عليه السّلام رسيد و بر حضرتش به عنوان خليفه مسلمانان سلام كرد.

على عليه السّلام به او فرمود: خوش آمدى برادرم، شمعون بن حمون! حالت چگونه است، خداى رحمتت كند؟

گفت: خوب است اى امير مؤمنان و سرور مسلمانان و وصى پروردگار عالميان، من از نسل مردى از ياران برادرت عيسى بن مريم عليه السّلام هستم، من از نسل شمعون بن يوحنّا وصى عيسى بن مريم عليه السّلام هستم كه از برترين ياران دوازده‏گانه عيسى عليه السّلام بود كه حضرتش او را بيش از همه دوست مى‏داشت و بر همه ترجيح مى‏داد، عيسى عليه السّلام به همو وصيت كرد و كتابها و دانش و حكمتش را به او سپرد. از آن پس هماره خاندان شمعون بر دين و امّت عيسى عليه السّلام پاى بند بودند و كفر نورزيدند و تغيير عقيده و مرام ندادند. آن كتابها به املاى عيسى عليه السّلام و دست خط پدرمان نزد من هستند. در اين كتابها همه آنچه را كه مردم و پادشاهان در گذر قرون و اعصار انجام دهند آمده است؛ مدّت حكومت هر پادشاه و آنچه در زمان حكومت هر يك از آنان پديد آيد نوشته شده است. تا آن زمان كه خداوند مردى از عرب از فرزندان اسماعيل پسر ابراهيم خليل را از سرزمينى كه به آن تهامه گفته مى‏شود و از شهرى كه به آن مكه گويند برانگيزد، به او احمد گفته مى‏شود، داراى دو چشم روشن و ابروانى نزديك به هم، صاحب اشتر و دراز گوش و چوب دستى و عمّامه، او را دوازده نام باشد.

راهب سپس از بعثت رسول و ولادت و هجرت او ياد كرد و از كسانى كه با وى بجنگند و كسانى كه ياريش كنند و كسانى كه دشمنى‏اش نمايند و اينكه چه مدت خواهند زيست و از آنچه امتش پس از او، از پراكندگى و اختلاف خواهند ديد.

و گفت كه در اين كتابها نام همه پيشوايان هدايت و ضلالت آمده است تا آن زمان كه خداوند عيسى عليه السّلام را از آسمان به زمين فرستد. و گفت كه در اين كتاب نام سيزده نفر از فرزندان اسماعيل پسر ابراهيم خليل آمده است كه آنان بهترين و دوست داشتنى‏ترين خلق خداوند هستند، خداوند دوست كسانى است كه دوست‏شان باشند و دشمن كسانى است كه دشمن‏شان باشند، هر كس اطاعت‏شان كند هدايت شود و هر كس نافرمانى‏شان كند گمراه شده، اطاعت آنان براى خدا و در راه خدا، طاعت است و نافرمانى آنان در رابطه با خدا، گناه است.

در اين كتاب نام و نسب و صفت‏شان نوشته شده و اينكه هر كدام‏شان چه مدت خواهند زيست و چند نفرشان دين خويش را پنهان خواهند داشت و از قومش كتمان خواهند نمود و چند نفرشان دين خويش را آشكار خواهند نمود و هر كدام‏شان چه مدت حكومت خواهند كرد و مردم مطيع آنان خواهند شد، تا كه خداوند عيسى عليه السّلام را در پى آخرين‏شان از آسمان به زمين فرستد و عيسى در پى او نماز گزارد و بگويد: شما پيشوايانى هستيد كه هيچ كس را شايسته نيست بر شما جلو بيفتد، و او جلو افتد و با مردم نماز گزارد و عيسى در صف اول پشت سر او بايستد. نخستين‏شان برترين‏شان است و آخرين‏شان را پاداش همه‏شان و پاداش كسانى كه اطاعت‏شان كردند و به هدايت‏شان راه يافتند، باشد.

 متن كتاب چنين است: «به نام خداوند مهربان و بخشنده؛ احمد فرستاده خدا، نامش محمّد، ياسين، طه، نون، فاتح، خاتم، حاشر، عاقب، ماحى. او پيامبر خدا است و دوست و يار ويژه و برگزيده و امين و بهترين بنده او است، از سلاله پيامبران، خداوند چرخش او را در پشت يكايك پيامبران توحيدى مى‏بيند و با او سخن مى‏گويد، او گرامى‏ترين خلق خدا و دوست داشتنى‏ترين بنده نزد خداوند است، خداوند در پى خلقت آدم، انسانى، فرشته‏اى مقرب و پيامبرى مرسل را بهتر از او نيافريده و كسى دوست داشتنى‏تر از او نزد خداوند نيست، خداوند او را در روز قيامت بر عرش خويش نشاند و شفاعت او را از هر كس كه شفاعت كند مى‏پذيرد، به نام و ياد او قلم بر لوح محفوظ در ام الكتاب كشيده مى‏شود كه محمّد رسول خدا است.[1] سپس برادرش صاحب بيرق روز رستاخيز، روز حشر و نشر بزرگ، برادرش، وصى‏اش، وزيرش و جانشين‏اش در امتش، دوست داشتنى‏ترين فرد نزد خداوند است پس از او، على بن ابى طالب؛ ولىّ هر مؤمنى پس از او، سپس يازده امام از فرزندان نخستين امام از دوازده امام، دوتاى‏شان هم نام پسران هارون باشند؛ شبر و شبير[2] و نه نفرشان از فرزندان كوچكتر اين دو كه حسين باشد، يكى‏ پس از ديگرى خواهند آمد، آخرشان كسى است كه عيسى بن مريم عليه السّلام پشت سرش نماز خواهد گزارد.» در اين كتاب نام هر كدام‏شان كه حكومت خواهند كرد و هر كدام كه دين خويش را پنهان دارند و هر يك از آنان كه دين خويش را آشكار كنند آمده است. نخستين كسى كه از آنان آشكار شود، همه زمين خداوند را از عدل و داد سرشار كند و آنچه ميان شرق و غرب وجود دارد مالك شود تا كه خداوند او را بر همه اديان پيروز گرداند.

 هنگامى كه پيامبر برانگيخته شد پدرم زنده بود و حضرتش را تصديق كرد و به او ايمان آورد و گواهى داد كه او فرستاده خدا است.[3] پدرم پيرى بسيار كهن سال بود كه توان حركت نداشت. پدرم به هنگام مرگ به من گفت:

همانا كه وصىّ محمد و جانشين او كسى است كه نام و صفت او در اين كتاب آمده است، و پس از اينكه سه نفر از پيشوايان ضلالت و دعوتگران به دوزخ بيايند و بروند، پدرم نام يكايك‏شان و قبائل‏شان را برد فلان و فلان و فلان و صفت‏شان را گفت و اينكه هر كدام‏شان چه مدت حكومت خواهند كرد، پس از اين سه، او بر تو بگذرد، هر گاه بر تو گذشت نزد او برو و با وى بيعت كن و همراه او با دشمن بجنگ كه جهاد در ركاب او مانند جهاد در ركاب محمّد صلّى اللَّه عليه و اله و سلّم است، دوستى با او مانند دوستى با محمّد است، دشمنى با او مانند دشمنى با محمّد است.

اى امير مؤمنان! در اين كتاب آمده است كه دوازده پيشوا از قريش از قوم او، با خاندانش دشمنى كنند و آنان را از حقشان باز دارند و آنان را بكشند و برانند و محرومشان سازند و از آنان دورى جويند و هراسان‏شان سازند، نام و صفت يكايك‏شان در اين كتاب آمده است و اينكه هر كدامشان چه مدت حكومت خواهند كرد و چه به دست خواهند آورد و آنچه فرزندان و ياران و پيروانت از قتل و ترس و بلا از آنان خواهند ديد و اينكه چگونه خداوند شما را بر آنان و دوستان و ياران‏شان پيروز خواهد گرداند و چه ذلت و بدبختى و جنگ و قتل و ترسى كه از شما اهل بيت خواهند ديد.

 سپس گفت: اى امير مؤمنان! دست بگشاى تا با تو بيعت كنم؛ گواهى مى‏دهم كه خدايى جز اللَّه نيست، و گواهى مى‏دهم كه محمّد بنده و فرستاده خدا است، گواهى مى‏دهم كه تو خليفه رسول خدا در ميان امتش و وصىّ و گواه او بر خلقش و حجّت خدا در زمينش مى‏باشى و اينكه اسلام دين خدا است و من از هر دين مخالف اسلام بيزارى مى‏جويم چرا كه اسلام دينى است كه خداوند آن را براى خويش برگزيد و براى دوستانش به آن خشنود شد و اينكه اسلام دين عيسى بن مريم عليه السّلام و دين پيامبران و رسولان خداوند پيش از او بوده است، اسلام همان دينى است كه پدرانم به آن باور داشته‏اند، من دوستدار تو و دوستدار دوستانت هستم و از دشمنانت بيزارى مى‏جويم و دوستدار يازده امام از فرزندان تو هستم و از دشمنان‏شان و از كسانى كه مخالفت‏شان مى‏كنند و از آنان دورى جسته و ادعاى حق‏شان نموده و بر آنان ستم روا داشته از اولين و آخرين‏شان بيزارم.

سپس دست دراز كرد و با حضرتش بيعت نمود. آنگاه امير مؤمنان عليه السّلام به او فرمود: كتابت را به من بده. راهب كتابش را به حضرت داد. على عليه السّلام به مردى از اصحابش فرمود: برخيز و با اين مرد برو و مترجمى پيدا كن كه زبان اين كتاب را بفهمد تا آن را به عربى ترجمه كند. ترجمه كتاب را نزد حضرتش آوردند، حضرتش‏ به فرزندش حسن عليه السّلام فرمود: پسرم! آن كتابى را كه به تو سپردم به من بده، حسن عليه السّلام كتاب را به حضرتش داد،

على عليه السّلام فرمود: پسرم! آن را بخوان. و تو اى فلانى كه ترجمه كتاب را نوشتى در آن بنگر، اين كتاب به املاى رسول خدا و دست خط من است. كتاب را خواند، حتى يك حرف مخالف و هيچ گونه تقديم و تأخيرى در مطالب و كلمات آن نبود، گويى يك نفر به دو نفر املاء كرده است. امير مؤمنان خداى را سپاس و ثنا مى‏گفت

و فرمود: سپاس خداى را كه اگر بخواهد امت دچار اختلاف و پراكندگى نمى‏شود، سپاس خداى را كه مرا نزد خويش و دوستانش فراموش نكرده و مقامم را فرو ننهاده و مرا از ياد نبرده است چرا كه اين ياد و نام دوستان شيطان و حزب او است كه ناچيز مى‏شود و از ياد مى‏رود. هر كس از شيعيان كه در محضر حضرتش بود از اين سخنان خوشحال شد و شكر خدا گفت. و البته اين جريان بسيارى از كسانى را پيرامون حضرتش بودند ناراحت ساخت و ما اين ناراحتى را در چهره و رنگ و روى‏شان ديديم.

برای مطالعه بیشتر به این منابع رجوع کنید

نعمانى/ الغيبة 48+ ارشاد القلوب 2/ 298+ شاذان بن جبريل/ الفضائل 142+ الروضة 24.+ طبرسى/ كفاية الموحدين 2/ 433.+ اثبات الهداة 1/ 179، 197، 204، 621، 658+ مدينة المعاجز 83.+ مجلسى/ بحار 15/ 236، 16/ 84، 36/ 211، 38/ 51، 54.

توضیحات

سیره و فضائل

07 بهمن 1392

خادمه آل رسول

2406