وارد چه ماه پر عظمتي مي شويم؟؟!!

                        حديث شريف پيامبر عظيم الشأن اسلام درباره عظمت ماه مبارك رمضان

 امام رضا عليه السّلام از پدرانش از أميرالمؤمنين على بن أبى‏طالب عليهم السّلام روايت مى‏كنند كه آن حضرت فرمود: 

إنَّ رَسولَ اللهِ صلّى الله عليه و آله و سلّم خَطَبَنا ذاتَ يَومٍ فَقالَ: أيُّها النّاسُ! إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَيكُم [عليكم‏] شَهرُ اللهِ بِالبَرَكَة و الرَّحمَة و المَغفِرَة؛ شَهرٌ هو عِندَ اللهِ أفضَلُ الشُّهورِ و أيّامُهُ أفضَلُ الأيّامِ و لَياليهِ أفضَلُ اللَّيالى و ساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ. هو شَهرٌ دُعيتُم فيهِ إلَى ضيافَة اللهِ و جُعِلتُم فيهِ مِن أهلِ كَرامَة اللهِ؛ أنفاسُكُم فيهِ تَسبيحٌ و نَومُكُم فيهِ عِبادَة و عَمَلُكُم فيهِ مَقبولٌ و دُعاؤُكُم فيهِ مُستَجابٌ. فاسألوا اللهَ رَبَّكُم بِنِيّاتٍ صادِقَة و قُلوبٍ طاهِرَة أن يُوَفِّقَكُم لِصيامِهِ و تِلاوَة كِتابِهِ؛ فَإنَّ الشَّقِىَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللهِ فى هَذا الشَّهرِ العَظيمِ. و اذكُروا بِجوعِكُم و عَطَشِكُم فيهِ جوعَ يَومِ القيامَة و عَطَشَهُ، و تَصَدَّقوا عَلَى فُقَرائِكُم و مَساكينِكُم، و وَقِّروا كِبارَكُم، و ارحَموا صِغارَكُم، و صِلوا أرحامَكُم، و احفَظواألسِنَتَكُم، و غُضُّوا عَمّا لا يَحِلُّ النَّظَرُ إلَيهِ أبصارَكُم و عَمّا لا يَحِلُّ الاستِماعُ إلَيهِ أسماعَكُم، و تَحَنَّنوا عَلَى أيتامِ النّاسِ يُتَحَنَّن عَلَى أيتامِكُم، و توبوا إلَى اللهِ مِن ذُنوبِكُم، و ارفَعوا إلَيهِ أيدِيَكُم بِالدُّعاءِ فى أوقاتِ صَلاتِكُم، فَإنَّها أفضَلُ السَّاعاتِ يَنظُرُ اللهُ عَزَّوجَلَّ فيها بِالرَّحمَة إلَى عِبادِهِ[1] يُجيبُهُم إذا ناجَوهُ و يُلَبِّيهِم إذا نادَوهُ و يُعطِيهِم إذا سَألوهُ و يَستَجيبُ لَهُم إذا دَعَوهُ.

أيُّها النَّاسُ! إنَّ أنفُسَكُم مَرهونَة بِأعمالِكُم فَفُكُّوها بِاستِغفارِكُم، و ظُهورَكُم ثَقيلَة مِن أوزارِكُم فَخَفِّفُوا عَنها بِطولِ سُجودِكُم؛ و اعلَموا أنَّ اللهَ [2] أقسَمَ بِعِزَّتِهِ أن لا يُعَذِّبَ المُصَلِّينَ و السّاجِدينَ و أن لا يُرَوِّعَهُم بِالنّارِ يَومَ يَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمينَ.

أيُّها النّاسُ! مَن فَطَّرَ مِنكُم صائِمًا مُؤمِنًا فى هَذا الشَّهرِ كانَ لَهُ بِذَلِكَ عِندَ اللهِ عِتقُ نَسَمَة و مَغفِرَة لِما مَضَى مِن ذُنوبِهِ. قيلَ: يا رَسولَ اللهِ! فَلَيسَ كُلُّنا [3] يَقدِرُ عَلَى ذَلِكَ. فَقالَ صلّى الله عليه و آله و سلّم: اتَّقوا اللهَ [4] [النّارَ و لَو بِشِقِّ تَمرَة اتَّقوا النّارَ] و لَو بِشَربَة مِن ماءٍ.

أيُّها النّاسُ! مَن حَسَّنَ مِنكُم فى هَذا الشَّهرِ خُلُقَهُ كانَ لَهُ جَوازًا عَلَى الصِّراطِ يَومَ تَزِلُّ فيهِ الأقدامُ، و مَن خَفَّفَ فى هَذا الشَّهرِ عَمّا مَلَكَت يَمينُهُ خَفَّفَ اللهُ عَلَيهِ حِسابَهُ، و مَن كَفَّ فيهِ شَرَّهُ كَفَّ اللهُ عَنهُ غَضَبَهُ يَومَ يَلقاهُ، و مَن أكرَمَ فيهِ يَتِيمًا أكرَمَهُ اللهُ يَومَ يَلقاهُ، و مَن وَصَلَ فيهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللهُ بِرَحمَتِهِ يَومَ يَلقاهُ، و مَن قَطَعَ فيهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللهُ عَنهُ رَحمَتَهُ يَومَ يَلقاهُ، و مَن تَطَوَّعَ فيهِ بِصَلاة كَتَبَ اللهُ لَهُ بَراءَة مِنَ النّارِ، و مَن أدَّى فيهِ فَرضًا كانَ لَهُ ثَوابُ مَن أدَّى سَبعينَ فَرِيضَة فيما سِواهُ مِنَ الشُّهورِ، و مَن أكثَرَ فيهِ مِنَ الصَّلاة عَلَىَّ ثَقَّلَ اللهُ ميزانَهُ يَومَ تَخِفُّ المَوازينُ، و مَن تَلا فيهِ آيَة مِنَ القُرآنِ كانَ لَهُ مِثلُ أجرِ مَن خَتَمَ القُرآنَ فى غَيرِهِ مِنَ الشُّهورِ.

أيُّها النّاسُ! إنَّ أبوابَ الجِنانِ فى هَذا الشَّهرِ مُفَتَّحَة فَاسألوا رَبَّكُم أن لا يُغَلِّقَها عَنكُم [عَلَيكُم‏]، و أبوابَ النِّيرانِ مُغَلَّقَة فَاسألوا رَبَّكُم أن لا يُفَتِّحَها عَلَيكُم، و الشَّياطينَ مَغلولَة فَاسألوا رَبَّكُم أن لا يُسَلِّطَها عَلَيكُم.

قالَ أميرالمؤمنين عليه السّلام: فَقُمتُ فَقُلتُ: يا رَسولَ اللهِ (صلى الله عليه و آله)! ما أفضَلُ الأعمالِ فى هَذا الشَّهرِ؟ فَقالَ: يا أبا الحَسَنِ! أفضَلُ الأعمالِ فى هَذا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللهِ؛[5] [6] [7]

ثُمَّ بَكَى؛ فَقُلتُ: ما يبكيك يا رسول الله؟ فَقالَ أبكى لِما يُستَحَلُّ مِنكَ فى هَذا الشَّهرِ؛ كَأنّى بِكَ و أنتَ تُصَلِّى لِرَبِّكَ، و قَدِ انبَعَثَ أشقَى الأوَّلينَ و الآخِرينَ شَقيقُ عاقِرِ ناقَة ثَمودَ فَضَرَبَكَ ضَربَة عَلَى قَرنِكَ فَخَضَبَ مِنها لِحْيَتَكَ. فَقُلتُ: يا رَسولَ اللهِ! و ذَلِكَ فى سَلامَة مِن دينى؟ فَقالَ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ و آلِهِ و سَلَّم: فى سَلامَة مِن دِينِكَ. ثُمَّ قالَ صلّى الله عليه و آله و سلّم: يا عَلِىُّ! مَن قَتَلَكَ فَقَد قَتَلَنى و مَن أبغَضَكَ فَقَد أبغَضَنى، لأنَّكَ مِنّى كَنَفسى و طينَتُكَ مِن طينَتِى و أنتَ وَصِيِّى و خَليفَتِى عَلَى امَّتى.

امالى در ص 58 آن ذيل اين روايت را پس از آنكه حضرت رسول صلّى الله عليه و آله فرمودند: فِى سَلامَة مِن دِينِكَ بدين گونه ذكر مى‏كند:

ثُمَّ قالَ: يا عَلِىُّ! مَن قَتَلَكَ فَقَد قَتَلَنى و مَن أبغَضَكَ فَقَد أبغَضَنى و مَن سَبَّكَ فَقَد سَبَّنى لأنَّكَ مِنّى كَنَفسى، روحُكَ مِن روحى و طِينَتُكَ مِن طِينَتى؛ إنَّ اللهَ تَبارَكَ و تَعالَى خَلَقَنى و إيّاكَ و اصطَفانى و إيّاكَ و اختارَنى لِلنُّبُوَّة و اختارَكَ لِلإمامَة، فَمَن أنكَرَ إمامَتَكَ فَقَد أنكَرَ نُبُوَّتى. يا عَلِىُّ! أنتَ وَصِيِّى و أبو وُلدى و زَوجُ ابنَتى و خَليفَتى عَلَى امَّتى فى حَياتى و بَعدَ مَوتى، أمرُكَ أمرى و نَهيُكَ نَهيى؛ اقسِمُ بِالَّذى بَعَثَنى بِالنُّبُوَّة و جَعَلَنى خَيرَ البَرِيَّة إنَّكَ لَحُجَّة اللهِ عَلَى خَلقِهِ و أمينُهُ عَلَى سِرِّهِ و خَليفَتُهُ عَلَى عِبادِهِ؛ انتهى.

ترجمه :

«امام رضا عليه السّلام از پدرانش از أميرالمؤمنين على بن أبى‏طالب عليهم السّلام روايت مى‏كنند كه آن حضرت فرمود: روزى رسول خدا براى ما خطبه ايراد مى‏فرمود و چنين فرمودند: اى مردم! بدرستى كه ماه خدا بسوى شما مى‏آيد درحاليكه نويد بركت و رحمت و آمرزش را به همراه دارد، ماهى كه از همه ماهها نزد پروردگار با فضيلت‏تر است و روزها و شبها و ساعات آن بر ساير روزها و شبها و ساعات ماههاى ديگر برترى دارند. ماهى كه براى ميهمانى پروردگار دعوت شده‏ايد و از جمله افرادى كه مورد كرامت و تكريم پروردگار قرار گرفته‏اند واقع شديد. نفسهاى شما در اين ماه تسبيح بحساب مى‏آيد و خواب شما در اين ماه عبادت نوشته مى‏شود، اعمال شما در اين ماه مورد قبول حضرت حقّ و دعاهاى شما به مرتبه اجابت خواهد رسيد. پس با قلبى خالص و نيّتى پاك و صادق از خدا بخواهيد كه شما را موفّق به روزه دارى و تلاوت قرآن بدارد. به تحقيق كه شقى و بدبخت آن كسى است كه از آمرزش الهى در اين ماه با عظمت محروم گردد.

گرسنگى و عطش در اين ماه شما را به ياد گرسنگى و عطش روز قيامت بيندازد. بر فقراء و تنگدستان ببخشائيد، بزرگانتان را تعظيم و تكريم و زيردستان را مورد رأفت و رحمت قرار دهيد. ارحام و خويشان خود را صله رحم كنيد. زبان خود را نگه داريد و چشمان خود را از آنچه مورد سخط و غضب الهى است بپوشانيد و گوشهاى خود را از آنچه شنيدنش نكوهش شده است ببنديد. بر يتيمان مردم رأفت كنيد تا بر يتيمان شما رأفت و عطوفت كنند. و از گناهان خويش به درگاه الهى طلب مغفرت نمائيد. و در اوقات نماز دستهاى خود را براى دعا به پيشگاه خدا بلند كنيد، و بدانيد كه اوقات نماز برترين اوقات است در نزد پروردگار كه خداى متعال به بندگانش نظر لطف و مرحمت مى‏اندازد. اگر او را بخوانند پاسخ مى‏دهد و چون او را ندا كنند مى‏پذيرد و جواب مثبت مى‏دهد و اگر از او چيزى درخواست كنند عطا مى‏كند و دعوت آنها را ردّ نمى‏نمايد.

اى مردم! بدانيد كه افعال و اعمال، جانهاى شما را در بند گرفتاريها و عالم شهوات و دنياى دنىّ درآورده است، پس با طلب آمرزش از خدا آنها را رها سازيد و از قيد عالم شهوت بيرون آوريد. آثار و پيامدهاى كردار ناشايست بر پشت شما سنگينى نموده است، پس بواسطه سجده‏هاى طولانى اين بار گران را از دوش خود برداريد. و بدانيد كه خداى متعال به عزّت و جلال خود سوگند ياد كرده كه نمازگزاران و سجده كنندگان را به عذاب كيفر ندهد. و به آتش دوزخ آنان را بيمناك نسازد در روزى كه همه در پيشگاه حساب اعمال نزد او حاضر مى‏شوند.

اى مردم! كسى كه در اين ماه روزه دارى را افطار دهد مانند كسى است كه بنده‏اى را در راه خدا آزاد نموده است و تمام گناهان گذشته او مورد آمرزش قرار مى‏گيرد. بعضى به پيامبر عرض كردند: همه ما قادر نيستيم كه روزه‏داران را به افطار دعوت كنيم. پيامبر فرمود: تقوى را براى خود تحصيل نمائيد گرچه به مقدار افطار دادن به اندازه تكّه‏اى از خرما باشد يا جرعه‏اى از آب.

اى مردم! كسى كه در اين ماه اخلاق خود را نيكو كند در روزى كه قدمها بر بالاى صراط مى‏لرزد او جواز عبور از صراط دريافت خواهد كرد و كسى كه بر غلامان و كنيزانش آسان بگيرد خداى متعال در روز بازپسين بر او آسان خواهد گرفت. و كسى كه آزارش به ديگران را در اين ماه كنترل نمايد خداوند در روز قيامت او را مورد سخط و غضب خود قرار ندهد، و كسى كه يتيمى را در اين ماه گرامى بدارد خدا در روز ملاقات با بندگانش او را گرامى خواهد داشت. و كسى كه ارتباط با خويشان خود را در اين ماه پيوند دهد خداوند

بين خود و او در روز جزا به رحمت واسعه‏اش پيوند برقرار نمايد. و كسى كه قطع رحم نمايد خدا رحمتش را در روز قيامت از او دريغ نمايد. و كسى كه در اين ماه نافله‏اى بخواند خداوند برائت از آتش دوزخ را براى او مى‏نويسد. و كسى كه واجبى از واجبات را در اين ماه انجام دهد خداى متعال ثواب هفتاد عمل واجب در غير اين ماه براى او منظور مى‏دارد. و كسى كه در اين ماه بر من درود بفرستد (اللهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد) خداوند كفّه ترازوى عمل او را در روزى كه كفّه‏هاى ترازوى اعمال سبك است سنگين خواهد نمود. و كسى كه در اين ماه آيه‏اى از قرآن بخواند مانند كسى است كه يك ختم قرآن در غير اين ماه نموده است.

اى مردم! درهاى بهشت در اين ماه باز است، پس از خدا بخواهيد تا بر روى شما نبندد. و دربهاى جهنّم بر روى شما بسته است پس از خدا تقاضا كنيد تا بر روى شما نگشايد. و بر دست و پاى شياطين در اين ماه بند نهاده‏اند، پس از خدا بخواهيد كه آنها بر شما مسلّط نگردند.

أميرالمؤمنين عليه السّلام فرمود: من ايستادم و عرض كردم اى رسول خدا! بهترين اعمال در اين ماه چه عملى است؟

حضرت فرمودند: اى ابالحسن با فضيلت‏ترين اعمال در اين ماه دورى جستن از محرّمات الهى است؛

سپس رسول خدا گريه كردند، من عرض كردم: چه چيزى باعث گريه شما شده است؟ فرمود: گريه من براى پيش‏آمدى است كه در اين ماه بر تو وارد خواهد شد. گوياهم اكنون مى‏بينم كه تو در محراب عبادت مشغول نماز و راز و نياز با پروردگارت مى‏باشى در اين هنگام شقى‏ترين افراد در روى زمين كه همسان پى‏كننده ناقه و شتر صالح است برمى‏خيزد و با شمشير ضربتى بر فرق تو وارد مى‏كند كه محاسنت به خون سرت خضاب خواهد شد.

عرض كردم: اى رسول خدا! آيا در اين وقت دينم سالم است و با يقين به مبانى و سلوك در صراط مستقيم اين واقعه پيش خواهد آمد؟ رسول خدا فرمود: بلى يا على در سلامت و استقامت در دين اين مسأله رخ خواهد داد. آنگاه رسول خدا فرمود: يا على! كسى كه تو را بكشد مرا كشته است و كسى كه تو را به غضب آورد مرا به غضب آورده است. و كسى كه به تو ناسزا گويد به من ناسزا گفته است زيرا تو از من هستى مانند جان من. روح تو از روح من و سرشت تو از سرشت من است.

خداى متعال من و تو را خلق نمود و من و تو را برگزيد، مرا براى رسالت و تو را براى امامت اختيار نمود پس كسى كه امامت تو را انكار كند نبوّت مرا انكار كرده است.

اى على! تو جانشين منى و پدر فرزندان من هستى و همسر دختر من مى‏باشى، و جانشين من بر امّت در زمان حيات و پس از فوت من مى‏باشى. دستور تو دستور من و نهى تو نهى من است.

قسم به ذاتى كه مرا به پيامبرى برگزيد و مرا برترين افراد مخلوقاتش قرار داد بدرستى كه تو حجّت خدا بر خلق او هستى و امين پروردگار بر سرّ او مى‏باشى و خليفه خدا بر بندگانش هستى.»

                                                انوارالملكوت، ج‏1، ص: 32 تا ص 38

توضیحات

رمضان الکریم

29 تیر 1391

حجة الاسلام شیخ جعفر كمالي

4968