چهاردهم جمادی الثّانی

وفات ابوحامد محمد بن محمد غزالی طوسی

در اين روز، )سنه 505(، وفات كرد ابو حامد محمد بن محمد غزالى طوسى شافعى ، صاحب ((احياءالعلوم))  و سنين عمرش در وقت وفات به پنچاه و چهار رسيده بود(1)، چنانچه شاعر گفته :

علماء سنت از غزالى تعبير به حجة الاسلام كرده اند و از او ستايش بليغ نموده اند و تصانيفش در نهايت خوبى و كامل است و احياءالعلوم او، رب النوع كتاب اخلاقيه است و برادرش احمد آنرا مختصر كره و نام گذشته به احياء الاحياء ، چنانچه محقق فيض كاشانى  آنرا مهذب نموده و ناميده به محجة البيضاء فى تهذيب الاحياء .
مولد غزالى  در طوس  (سنه 450،) واقع شده (2) و در نزد امام الحرمين در نيشابور تلمذ كره و نظام الملك طوسى كه وزير سلاطين سلجوقيه بود و عنايتى تمام بفقهاء و صوفيه داشت و اول كسى است كه انشاء مدرسه كرد، عنايتى تمام به غزالى داشت و احترام او را فرو گذار نميكرد و تدريس نظاميه بغداد را باو تفويض نمود، پس در سنه 484، به بغداد رفت . اهل عراق  چون بر كمال و فضل او مطلع شدند، شيفته او گرديدند و مدت ده سال آنجا بود و قريب سيصد نفر از اعيان اهل علم در درسش حاضر ميشدند، آنگاه زهد ورزيد و عزلت اختيار كرد و به دمشق رفت و احياء را تصنيف كرد، آنگاه بجانب مصر و اسكندريه  سفر كرد، پس ديگر بار به طوس  مراجعت نمود و مشغول تصنيف شد و در اوقاتى كه عزلت اختيار كرده بود، وزير منكوبى باونوشت و از او خواهش كرد بآمدن بغداد . غزالى  استعفا كرد و جواب شافى براى او نوشت ، چنانچه قاضى نورالله در مجالس نوشته .
غزالى  به تشديد زاى  و بتخفيف نيز نقل شده و منسوب است به غزاله كه يكى از قراى طوس  است .

پاورقی : 1-جامع الخلاف و الوفاق :ص625 . وقایع الایام :ص338

2-الرسائل العشر :ص13 . وقایع الایام :ص338 

توضیحات

جمادی الثانی

16 ارديبهشت 1391

سید امیر حسین بحرالعلوم طباطبایی

2737