---

اعمال شب پنجم شعبان

نمازش دو رکعت است ، در هر رکعت حمد و پانصد مرتبه توحید و بعد از نماز هفتاد مرتبه صلوات (1)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص691

 

---

ولادت امام زین العابدین علیه السلام

در این روز در سال 38 ه در زمان امیرالمومنین علیه السلام آقا و مولایمان حضرت سیدالساجدین ، زین العابدین ، علی بن الحسین علیه السلام به دنیا آمد (1) . آن حضرت در روز شنبه در منزل حضرت زهرا سلام الله علیها به دنیا آمدند . (2)

نام آن حضرت علی است و مشهورترین لقب مبارکش زین العابدین و سجاد علیه السلام است . پدرشان سرور شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و مادرشان حضرت شهربانو(شاه زنان) است . (3)

امام سجاد دو سال از عمر بابرکتش را با جدش امیزالمومنین علیه السلام بود ، و مقداری از عمر شریفش همراه عموی مکرم و مظلومش امام مجتبی علیه السلام و پدر والامقامش امام حسین علیه السلام سپری کرد . در واقعه جانسوز کربلا شاهد شهادت پدر ، برادر ، عمو، و بستگان و اصحاب علیهم السلام بود ، همراه با عمه اش زینب کبری سلام الله علیها و دیگر اسرا به کوفه و شام رفتند .

در کوفه و شام جسارت ها به آن حضرت و اهل بیت علیهم السلام نمودند ، ولی با خطبه هایی نورانی از امامت و عصمت اهل بیت دفاع فرمود . در کاخ یزید در حالی که با چند تن دیگر از خاندان امامت به یک ریسمان بسته شده بودند ، رو به یزید کرده فرمودند : ((ما ظنُّک برسول الله لو رآنا موثّقین فی الحبال ...)) ((ای یزید ، به نظر تو اگر رسول خدا صلی الله علیه و اله وسلم ما را چنین در بند ببیند چه می کند ؟))(4)

در ولادت آن حضرت اقوال دیگری به این ترتیب وجود دارد :19 ربیع الاول (5) . 15 جمادی الاولی(6). 15 جمادی الآخر.(7) . 5 رجب . 11 رجب . 7 شعبان (8) . 8 شعبان (9) . 9 شعبان(10) 15 شعبان . 5 ماه رمضان (11) . در روز ولادت هم اختلاف است که یکشنبه بوده یا سه شنبه یا جمعه ؟ در سال ولادت هم اختلاف است که 36 یا 37 یا 38 ه بوده است (12) .

پاورقی :

1-کشف الغمة :ج2ص74 . توضیح المقاصد :ص20 . بحارالانوار :ج46ص7-14 . الدروس الشریعة :ج2ص12. شرح احقاق الحق :ج12ص9.10 

2-شرح احقاق الحق :ج19ص439 .

3-کافی :ج1ص467 . عیون اخبارالرضا :ج2ص48 . بحارالانوار :ج46ص16-7 . عمدة الطالب فی انساب ال ابی طالب علیه السلام :ص192

4-تذکرة الخواص :ص236 . اللهوف :ص213 . مثیرالاحزان :ص78 . بحارالانوار :ج45ص132 . ترجمة الامام حسین علیه السلام من الطبقات :ص83 . تاریخ دمشق :ج70ص15 . معجم الکبیر :ج3ص104 . مجمع الزوائد :ج9ص195 . جواهر المطالب فی مناقب الامام علی بن ابی طالب علیه السلام :ج2ص294 .

5-شرح احقاق الحق :ج13ص90 .

6-مسارالشیعة :ص31 . تقویم المحسنین :ص16 . اختیارات :ص35 .

7-تاج الموالید :ص36 . بحارالانوار :ج46ص14

8-شرح احقاق الحق :ج19ص439 .

9-شرح احقاق الحق : ج13ص90

10-روضة الواعظین :ص201 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص189 . فیض العلام :ص341

11-شرح احقاق الحق :ج19ص439 . قلائد النحور :ج شعبان ص388-389 .

12-مناقب آل ابی طالب :ج4ص189 . قلائد النحور : ج شعبان ص388-389

 

---

وفات سلطان جلال الدوله دیلمی

در این روز (سنه 435 ه ) سلطان جلال الدوله دیلمی که از متصلبین شیعه بود ، وفات کرد .(1)

پاورقی :

1-وقایع الایام :ص436 

---

اعمال شب چهارم

نمازش چهل رکعت است ، در هر رکعت حمد یک مرتبه و بیست و پنج مرتبه توحید (1)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص690

 

---

ولادت حضرت عباس علیه السلام

در این روز در سال 26 ه علمدار کربلا ، سقای نینوا ، حضرت قمربنی هاشم ابوالفضل العباس علیه السلام به دنیا آمد (1) .

نام مشهور آن حضرت عباس است . به آن حضرت ابوالفضل ، ابوالقربة . قمربنی هاشم ، باب الحوائج ، عبد صالح و سقا می گویند (2) . پدرشان حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام و مادرشان حضرت ام البنین فاطمه دختر حزام کلابیه است .

آن حضرت خوش سیما و زیبا رو بود و به همین جهت به ماه بنی هاشم ملقب شد . قامتی بلند و بازوهایی قوی داشت و بر اسب که می نشست و پا در رکاب می نمود زانوی آن حضرت تا گردن اسب می رسید . مظهر جلال و جبروت حضرت کردگار بود و در شجاعت و صفات بعد از امام حسین و حسین علیهما السلام سرآمد اولاد امیرالمومنین علیه السلام بود . آن حضرت سپهسالار و علمدار مظلوم کربلا بود (3)

روزی امام سجاد علیه السلام به عبیدالله فرزند حضرت عباس نگاه کرد و اشک چشمان مبارکش را فرا گرفت و فرمود : ((روزی بر رسول خدا سخت تر از احد نبود که عمویش همزه در آن شهید شد ، و بعد از آن موته بود که عموزاده اش جعفربن ابی طالب شهید شد)). سپس فرمود : ((ولایوم کیوم الحسین و... )) ((روزی چون روز حسین نبود که سی هزار مرد که گمان می کردند از این امتند دور او را گرفتند و هر کدام با کشتن او به خدا تقرب می جستند و او خداوند را به آنها یادآوری می نمود ولی پند نمی گرفتند تا او را به ستم و ظلم و عدوان کشتند )) . آنگاه فرمود ((خداوند عباس را رحمت کند که جانبازی کرد و خوب امتحان داد و در راه برادر خود را مبتلا ساخت و خود را فدای برادر نمود تا دو دستش قطع شد . خداوند در عوض به او دو بال داد که با فرشتگان در بهشت پرواز می کند پنان که به جعفر بن ابی طالب عطا نمود . حضرت عباس علیه السلام نزد خداوند متعال منزلت و مقامی دارد که تمام شهدای اولین و اخرین در روز قیامت تمنای مقامش را می نمایند)) (4) .

در زیارت وارده از حضرت صادق علیه السلام خطاب به آن حضرت می گوییم ((سلام الله و سلام ملائکته المقربین و انبیائه المرسلین و عباده الصالحین و جمیع الشهداء و الصدیقین ... علیک یابن امیرالمومنین ...و لعن الله من جهل حقک و استخف بحرمتک و لعن الله من حال بینک و بین ماء الفرات ...)(5)

پاورقی :

1-حصائص العباسیه :ص66 . قمر بنی هاشم (مقرم) :ص18 ، از انیس الشیعة . مستدرک سفینة البحار : ج5ص211 . الوقایع و الحوادث :ج محرم ص400 .

2-العباس قمربنی هاشم : ص164 . مرحوم مقرم به نقل از مدارک تاریخی گفته که لقب آن حضرت سقا بوده است .

3-بحارالانوار : ج45ص39 . مقاتل الطالبین :ص56 .

4-امالی صدوق :ص547 . بحارالانوار :ج44ص298 . خصال :ص68 . انوارالعلویة :ص442 . مقتل الحسین (ابی مخنف) :ص176 .

5-کامل الزیارات :ص440 . بحارالانوار :ج98 ص217-277 . مزار شیخ مفید :ص121 . مصباح المجتهد :ص668 . تهذیب الاحکام :ج6ص66

 

---

وفات شیخ عارف ابو سعید بن ابوالخیر

در این روز (سنه 440 ه ) شیخ عارف ، ابوسعید بن ابوالخیر وفات کرد . شیخ بهایی فرموده که او معروف بود به محب اهل بیت علیهم السلام(1)

پاورقی :

1-وقایع الایام :ص435

 

---

شهادت شمس الدین محمد جوینی امامی

و در اين روز، سنه 683، صاحب اعظم شمس الدين محمد جوينى امامى ، ملقب به صاحب الديوان وزير هلاكوخان شهيد شد و در روز چهارم ذيقعده بحال او فى الجمله ، اشاره شد.(1)

پاورقی :

1-عمدة الطالب :ج1ص181

 

---

اسلام آوردن سلطان غازان

و در اين روز، سنه 694، سلطان غازان  بشرف اسلام رسيد و نام خود را محمد گذاشت و بسسب اسالم او، قريب صدهزار نفر از عساكر و غيره مسلمان شد و علماى اسلام را انعام بسيار فرمود و آتشكده ها را امر فرمود كه خراب و ويران كردند و بتها را درهم شكستند .(1)

پاورقی :

1-وقایع الایام :ص435

 

---

اعمال شب سوم

شب ولادت امام حسين عليه السلام است و دو ركعت نماز دارد، در هر ركعت حمد  و بيست و پنج مرتبه توحيد (1)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص689 .

 

---

ولادت امام حسین علیه السلام

در این روز در سال 4 0 آقای شهیدان و سرور و سالار شیعیان و دلباختگان ، اشک هر مومن ، امام زاهد عابد ، شهید غریب ، عطشان نینوا حضرت اباعبدالله الحسین الشهید علیه السلام عالم را به نور خود منور فرمود (1) .

اقوال دیگر در ولادت آن حضرت پنجم شعبان (2) و 13 رمضان (3) و آخر ربیع الاول سال 3ه (4) و پنجم جمادی الاولی (5) و دوازدهم رجب(6) است .

القاب امام حسین علیه السلام : 

نام مبارک آن حضرت در تورات شبیر و در انجیل طاب است . پدرشان مولانا و مقتدانا امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام و مادرشان حضرت ولیة الله و حبیبة الله خاتون دو سرا صدیقه کبری فاطمة الزهرا سلام الله علیها است .

کنیه آن حضرت ابوعبدالله و کنیه خاص آن حضرت ابوعلی است . القاب حضرت الشهید ، السعید ، السبط الثانی ، الامام الثالث ، الرشی ، الطبیب ، الوفی ، السید ، الزکی ، المبارک ، تابع لمرضات الله است . (7)

پیامبر سلام الله علیه در ولادت امام حسین علیه السلام : 

هنگامی که خبر ولادت آن حضرت به پیامبر گرامی رسید . به خانه امیرالمومنین آمدند و به اسماء فرمودند تا مولود را بیاور . اسماء حضرت را در پارچه ای سفید پیچید و خدمت رسول اکرم صلی الله علیه و اله وسلم آورد . حضرت در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه فرمودند .

روز اول یا هفتم ولادت ، امین وحی الهی جبرئیل فرود آمد و عرض کرد : ((سلام خداوند بر تو باد ای پیامبر ، این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون پبیر نام بگذار ، که به عربی حسین گفته می شود ، چون علی برای شما بسان هارون برای موسی بن عمران است ، جز آنکه شما خاتم پیامبرانی ))(8)

به این ترتیب نام پر عظمت حسین علیه السلام از جانب پروردگار برای دومین فرزند فاطمه سلام الله علیها انتخاب شد . در این روز ملائکه آسمان ها برای عرض تهنیت به مناسبت این ولادت خدمت پیامبر رسیدند و از خاک قبر آن بزرگوار برای پیامبر آوردند و به آن حضرت تعزیت نیز گفتند .

یکی از معجزات روز ولادت آن حضرت این بود که فطرس ملک (9) یا دردائیل (10) پناه به آن امام مظلوم برد و خداوند او را بخشید و او را به مقام قبلیش باز گردانید .

دوران زندگی امام حسین علیه السلام:

آن حضرت شش سال و چند ماه با جد گرامی خود رسول اکرم صلی الله علیه واله وسلم بود . مدت سی سال با پدر بزرگوار خود مولای متقیان علی علیه السلام زندگی کرد و در جمل ، صفین و نهروان شرکت داشت (11) .

در دوران زمامداری غاصبانه عمر ، امام حیسن علیه السلام در سن 10 سالگی وارد مسجد شد و خلیفه دوم را بر منبر پیامبر مشاهده کرد که سخن می گفت . از منبر بالا رفت و فریاد زد : ای دروغگو ! از منبر پدرم رسول خدا فرود ای نه منبر پدرت ! (12) .

بعد از شهادت امیرالمومنین همراه و شریک رنج های امام حسن علیه السلام بود و شاهد بود که معاویه و دیگر منافقین و کافران چگونه دهان الوده خود را به بدگویی پدر بزرگوارش و برادرش می گشایند .

پس از آنکه امام مجتبی علیه السلام را مظلومانه به شهادت رساندند ، امامت به آن وجود سراپا جود رسید و بعد از مصائب و اذیت ها و زخم زبان ها ، در روز عاشورا آن حضرت را به شهادت رساندند .

در این روز توقیع مبارک از ناحیه امام زمان علیه السلام در رابطه با امام حسین علیه السلام به قاسم بن علائ همدانی صادر شد (13) .

پاورقی :

1- اعلام الوری : ج1ص420 . مسارالشیعة :ص37 . مصباح المجتهد :ص758 . تقویم المحسنین :ص18 . مصباح کفعمی :ج2ص598 . کشف الغمة :ج2ص3 . بحارالانوار :ج44ص202 – 200 . ج94ص79 . ج98ص347 . تارخ قم :ص195 . فیض العلام :ص337 . زادالمعاد :ص56 . اختیارات :ص37 . اقبال :ج3ص303 . مختصر بصائر الدرجات :ص35 . مزار مشهدی :ص397 . شرح احقاق الحق : ج33ص576

2- ارشاد :ج2ص27 . کشف الغمة : ج2ص3 . تاج الموالید : ص28 . بحارالانوار : ج43ص237 . ج44ص200 .202 . مصباح المجتهد :ص782 . روضة الواعظین :ص153 .

3- بحارالانوار :ج44ص202 . الدروس الشریعة :ج2ص8 .

4- تهذیب الاحکام : ج6 ص41 . توضیح المقاصد :ص10 . بحارالانوار : ج44ص200 . فیض اعلام :ص226 . الدروس الشریعة : ج2ص8 . اعلام الوری : ج1ص420 .

5- دلائل الامامة :ص235 . بحارالانوار : ج44ص202 .

6-  اربعین ماحوزی :ص368 . مدینة المعاجز : ج3ص426 . منتخب طریحی : ص151 . مجمع النورین :ص159 . نورالابصار : ص186 .

7- بحارالانوار : ج43ص237-238 . مناقب آل ابی طالب : ج4ص85-86 . دلائل الامامة : ص181 . شجرة الطوبی :ج2ص259  .

8- امالی شیخ طوسی :ج1ص367 . معانی الاخبار :ص57 . تاج الموالید :ص29 . بحارالانوار : ج43ص238-239 . ج44ص250 . جواهرالسنیة :ص239 .

9- بصائر الدرجات : ص88 . کامل الزیارات : ص140 . امالی صدوق : ص201 . دلائل الامامه : ص190 . عیون المعجزات : ص60 . السرائر : ج3ص580 . الثاقب فی المناقب :ص338 . الخرائج و الجرائح :ج1ص253 . بحارالانوار : ج43ص244 . 251 . ج44ص182 . ج50 ص66 .

10- کمال الدین :ص283 . مدینظ المعاجز : ج3ص433 . بحارالانوار : ج43ص248 . غایة المرام :ج1ص148 . ج2ص168 . 263 . فیض العلام :ص337  

11- الاصابة : ج2ص69

12- کلمات الامام حسین : ص116-120 . بحارالانوار : ج28ص232 . ج30ص47-51 . شرح احقاق الحق :ج11ص425 . الغدیر :ج7ص126 . الاصابة : ج2ص69 . کنزالعمال :ج13ص654 . تاریخ دمشق : ج14ص175-176 . تذکرة الخواص : ص234 . معرفة الثقات : ج1ص302 . ینابیع المودة :ج2ص42-466 .

13- مصباح المجتهد : ص758 . مستدرک الوسائل : ج7ص538 . بحارالانوار : ج1ص302 . ینابیع المودة : ج2ص42-466 .

 

ودر وقایع الایام مرحوم شیخ عباس قمی چنین نگاشته است :

روز بسيار مباركى است و موافق مشهور روز ولادت با سعادت حضرت سيد الشهداء است و روز يستكه ملائكه آسمانها به تهنيت پيغمبر خدا باين مولود مسعود آمدن و از خاك قبر آن مظلوم براى رسولخدا آوردند و او را تعزيت نيز بگفتند و فطرس ملك  يا دردائيل  پناه بآن طفل معصوم و امام مظلوم برد، خداوند او را بخشيد و بجاى خودش بگردانيد واز براى روز شريف ، چند عمل است :
1- روزه
2- خواندن اين دعا((  اللهم انى اسئلك بحق المو لود فى هذااليوم ، الخ ))(1)
3- خواندن (( اللهم انت متعالى امكان ، الخ )) (2) و اين آخر دعائى است كه حضرت سيدالشهداء، خواند در ان روز يكه كفار، دور او را احاطه كرده بودند و علما اين دعا را از دعاهاى روز سوم اين ماه گرفته اند.
و بدانكه سه دعا نقل شده كه امام حسين عليه السلام هر سه را در روز عاشوراء خوانده اند:
اول - دعاى است كه در وقت صبح عاشوراء خواند، دست بدرگاه الهى بلند كرد و گفت (( اللهم انت ثقتى فى كل كرب ، الخ ))(3)
دوم - دعائى است كه تعليم امام زين العابدين (ع ) فرمود در آنروز در وقتى كه آنحضرترا در برگشت و خونها در بدن مباركش جوش ميخورد و فرمود: اى پسر حفظ كن از من دعاى را كه تعليم فرمود آنرا بمن فاطمه و تعليم فرمود باو رسولخدا و تعليم نمود باو، جبرئيل از براى حاجت و مهم و اندوه و بلاهاى سخت كه نازل ميشود و امر دشوار و فرمود بگو:
(( بحق يس و القران الحكيم و بحق طه و القران العظيم يامن يقدر على حوائج السائلين يامن يعلم مافى الضمير يا منفس عن المكروبين يا مفرج عن المغمومين يا راحم الشيخ الكبير يا رازق الطفل الصغير يامن لايحتاج الى التفسير صل على محمد وال محمد وافعل بى كذا و كذا))(4)
و بجاى اين كلمه ، حاجات ذكر شود.
سوم - دعاى (( اللهم انت متعالى المكان )) (5)است كه آخر دعاى آنحضرت بوده ، علامه مجلسى فرموده كه زيارت امام حسين(6) و غسل زيارت در اين روز، مستحب است

پاورقی :

1-اقبال الاعمال : ص689 -690

2-همان : ص690

3-الارشاد : ج2ص71

4-بحارالانوار : ج92ص196

5-اقبال الاعمال :ص690

6-بحارالانوار :ج98ص346

 

 

---

ورود امام حسین علیه السلام به مکه  

در شب جمعه سوم شعبان سال 60 ه امام حسین علیه السلام وارد مکه شدند و تا ذی الحجه در آنجا اقامت داشتند(1) .

چون كوفيان فهميدند كه آنجناب سر از بيعت يزيد بر تافته و بجانب  مكه  شتافته كاغذهاى متواتر و متوالى خدمت آنحضرت نوشتند و او را به  كوفه طلبيند، حضرت جواب نامه هاى ايشان را باجناب  مسلم  روانه كرد، چنانچه در ماه رمضان ، بآن اشاره شد(2) .

 

پاورقی :

1-ارشاد : ج2ص35 . بحارالانوار : ج44ص332 . کلمات الحسین علیه السلام : ص305 . فیض العلام :ص338 . تاریخ طبری : ج4ص286 .

2-مناقب :ج4ص89-90 

 

---

اعمال شب دوم 

نمازش پنج رکعت است به حمد و توحید و معوذتین .

پاورقی:

1-اقبال الاعمال :ص684

 

---

آغاز وجوب روزه

در این روز در سال دوم هجری روزه ماه مبارک رمضان واجب شد . (1) و بقولى روز آخر اين ماه ، فریضه روزه ماه رمضان شد و آيه مباركه  ((يا ايها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام )) (2) نازل گرديده

پاورقی :

1-مسارالشیعة :ص37 . توضیح المقاصد :ص19 . تقویم المحسنین :ص18 . اختیارات : ص37

2-بقره :آیه 183

 

---

مرگ معتز عباسی

در این روز درسال 255 ه معتز بالله به درک واصل شد . نام او زبیر یا محمد بود که بعد از پسر عمویش مستعین به خلافت رسید از بزرگترین جرائم او این بود که امام هادی علیه السلام را به شهادت رساند . و چون ترس آن داشت که موید بر ضد او قیام کند او را در لحاف مسموم پیچید و دو طرف آن را بست تا در 23 رجب مرد .

او پیوسته سرگردگان اتراک را می کشت تا در روز مبعث 255 ه عده ای به سرکردگی صالح بن وصیف دور معتز را گرفتند و توبیخ و سرزنش کردند و از او مطالبه اموال کردند و او را از حجره بیرون کشیدند و در افتاب گرم به پای داشتند که از شدت گرما تکیه بر یک پا می کرد و او را پیوسته می زدند تا اینکه در 27 رجب خود را از خلافت خلع کرد . سپس سه روز به او آب و غذا ندادند تا مرد و به قولی دیگر او را با آب جوش تنقیه کردند . بعضی گفته اند : او را پنج روز در گرمابه بدون اب و غذا حبس کردند و روز اخر آب نمک یا آب برفی به او دادند و به این سبب کشته شد . (1)

پاورقی : 

1-توضیح المقاصد :ص19 . تتمة المنتهی :ص343-340 . فیض العلام :ص336 . تاریخ بغداد :ج2ص124 . تاریخ طبری :ج7ص525 .

---

قتل فضل بن سهل 

دراين روز، سنه 202،  فضل بن سهل  در حمام سرخس غيلة مقتول شد، هنگاميكه با  ماءمون و حضرت امام رضا(ع ) بجانب عراق سفر ميكردند و او را  ذوالرياستين ميگفتند بجهت آنكه وزير و مشير ماءمون بود و هم رياست جند و لشكربا او بوده (1).

پاورقی :

1-عیون اخبالارضا علیه السلام :ج2ص166 . بااندکی تفاوت

---

تولد خواجه عبدالله انصاری

در اين روز، سنه 396، خواجه عبدالله انصارى  متولد شده و او از احفاد ابو ايوب انصارى و صاحب مناجات فارسيه و كلمات حكيمه است وفاتش در حدود سنه 481، بوده و در بقعه كاذر گاه هرات  بخاك رفته و قبرى كه در صحن حضرت سلمان در مدائن است و منسوب به عبدالله انصارى  است معلوم نيست كه از كيست ، زيرا كه معروف باين نام ، دو نفرند يكى اين مرد و ديگرى عبدالله بن حزام انصارى پدر جناب جابر و او از شهداء احد و با شهداء در احد مدفون استو او همانستكه با  عمروبن الجموح شوهر خواهر در يك مقبره دفن شده اند .

نقل شده كه قبر ايشان در معبر سيل بود وقتى سيلاب آمد و قبرايشان راآب ببرد، عبدالله را نگريستند كه دستش بر روى جراحت خود بود، چون دست او را بازداشتند، خون از جراحت او آمد لاجرم دستش را بجاى خود گذاشتند.
و هم نقل است كه در زمانى كه معاويه خواست در احد چشمه جارى كند، چشمه بر قبر عمرو و عبدالله ميگذشت ، ايشانرا از قبر در آوردند و چون دراين كار، كسى معاويه را انكار نكرد ابوسيعد خدرى گفت : بعد از اين ، هيچ منكر را كس انكار نخواهد كرد.(1)

پاورقی :

1-وقایع الایام :ص431