---

1-زیارت امام حسین علیه السلام :

در شب و روز اول این ماه زیارت مولانا الشهید ابی عبدالله الحسین علیه السلام مستحب است . از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند : ((کسی که امام حسین را در روز اول رجب زیارت کند ، خداوند متعال گناهان او را می بخشد ))(1) . اگر برای کسی زیارت آن حضرت در این روز ممکن نباشد ، مشاهد مشرّفه دیگر معصومین را زیارت کتد و اگر این هم برایش ممکن نبود با سلام از راه دور به طرف آن قبور شریف اظهار ارادت نماید (2)

پاورقی :

1-تهذیب الاحکام : ج6ص48 . کامل الزیارات :ص322.339 . وسائل الشیعة :ج14ص465 . توضیح المقاصد : 16 . مصباح المجتهد : ص737 . بحارالانوار :ج98ص89 . فیض العلام :ص292 . تقویم شیعه :ص185 .

2-مسارالشیعة :ص34 . تقویم شیعة :ص185

 

---

2-ولادت امام محمد باقر علیه السلام 

حضرت امام محمد بن علی باقر العلوم علیهما السلام در روز جمعه اول رجب سال 57 ه در مدینه متولد شدند (1)  . ولادت آن حضرت روزهای سوم(2) و ششم صفر و پنجم و بیست و دوم رجب هم ذکر شده است .

نام مبارک آن حضرت محمد ، کنیه ایشان ابوجعفر و القاب آن حضرت باقرالعلوم ، الشاکرالله ، هادی ، امین و شبیه است ، و لقب اخیر به خاطر شباهت آن حضرت به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است .(3)

پدر بزرگوارشان حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین علیه السلام و مادرشان حضرت ام عبدالله فاطمه دختر امام حسن مجتبی علیه السلام است . امام باقر علیه السلام اولین علوی است که از پدر و مادر نسب شریفش به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمومنین علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها می رسد (4)

امام صادق علیه السلام در مورد ام عبدالله می فرماید : ((جده ام صدیقه بود و در میان فرزندان امام حسن علیه السلام ، زنی به درجه و مرتبه او نرسید ))(5) . در عظمت و شرافت این بانو همین بس که با حضرت سیدالساجدین علیه السلام و باقرالعلوم علیه السلام در واقعه کربلا حضور داشت و همراه آن بزرگواران و زینب کبری سلام الله علیها و دیگر اهل بیت علیهم السلام به اسارت رفت و وقایع کوفه و شام را دید .

پاورقی :

1-دلائل الامامة :ص215 . مصباح کفعمی :ج2ص599 . زادالمعاد :ص20 . مصباح المجتهد :ص737 . فیض العلام:ص294 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . اعلام الوری :ج1ص498 . مسارالشیعة :ص33 . قلائد النحور :ج رجب ص4 . بحارالانوار :ج46ص212.213 . اختیارات :ص36 . تقویم شیعة :ص185 .

2-مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . بحارالانوار :ج46ص216 . روضة الواعظین :ص207 . اختیارات :ص33 . تقویم المحسنین :ص15 . تقویم شیعه :ص185

3-دلائل الامامة :ص216 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص227 . بحارالانوار :ج46ص222.295

4-تهذیب الاحکام :ج6ص77 . مناقب آل ابی طالب :ج4ص225 . بحارالانوار :ج46ص215 . ینابیع الموده :ج3ص158 . تقویم شیعة :ص186

5-کافی :ج1ص469 . بحارالانوار :ج46ص215.366

 

---

3-شب اول رجب به روایت وقایع الایام 

 شب شريفى است و در آن چند عمل سنت است :
1- غسل .
2-  چون هلال اين ماه را به بيند بگويد: (( اللهم اهله علينا بالامن و الايمان والسلامة و الاسلام ربى و ربك الله عزوجل ))(1) .
3- زيارت كند امام حسين عليه السلام را.
4-احياء كند اين شب را بدعا و تلاوت قرآن و نماز.
5- بعد از نماز مغرب بسيت ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت حمد و  توحيد  يكمرتبه بخواند تا محفوظ بماند خود او واهل و مال و اولاد او و از عذاب قبر در پناه باشد و از صراط مانند برق خاطف بگذرد.(2)
6- بعد از نماز عشاء اين دعا منقول از حضرت جواد عليه السلام را بخواند:
(( اللهم انى اسئلك بابك مليك ،الخ ‌))(3) .
7-بعد از هشت ركعت نمازهاى شب در سجده بخواند دعاى موسوى (( لك الحمدة ان اطعمتك ،الخ ‌)) .
8-بعد از نماز  وتر  اين شب ، چنانچه نشسته است اين دعا بخواند: (( الحمدالله الذى لا ينفذخزائنه ، الخ ‌)) .

 و بخواند نيز دعائى كه حضرت هادى عليه السلام ميخوانده :  ((يا نور النور ، الخ )).(4)
بدانكه علماء در كتب دعوات از براى هر شب اين ماه نماز مخصوصى ذكر كرده و من نيز متابعت ايشان نموده در اين مختصر ذكر مينمايم تا رجبيون از فيض آن بى بهره نمانند، پس از نماز امشب ، سى ركعت است به  حمد و سه مرتبه  جحد  و سه مرتبه توحيد و نمازهاى ديگر از براى اين شب نيز وارد شده كه  سيد  در  اقبال   ذكر فرموده : هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.(5)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص628

2-همان :ص629

3-اقبال الاعمال :ص628

4-همان :ص633.634

5-اقبال الاعمال : ص629 

 

---

4-روز اول رجب به روایت وقایع الایام 

روز شريفى است و در آن چند عمل سنت است :

1-- روزه گرفتن . از حضرت باقر و صادق عليهماالسلام مرويستكه در روز اول رجب حضرت نوح كشتى سوار شد و امر كرد جميع كسانى را كه با او بودند روزه بدارند و فرمود: هر كه اين روز را روزه بدارد آتش جهنم يكسال راه او او دور شود.
2-غسل .(1)
3- زيارت امام حسين عليه السلام .(2)

 از حضرت صادق عليه السلام منقولستكه هر كه زيارت كند امام حسين را در روز اول ماه رجب البته حق تعالى بيامرزد و او را و زيارت مخصوصه آنحضرترا در  هدية الزائرين   ذكر كرده ام .
4- بخواند: (( اللهم انى اسئلك ياالله ياالله ياالله ، الخ ‌)) . و اين دعاى بسيار طويلى است كه  سيد  در  اقبال   از كتاب مختصر نقل كرده(3) .
5- شروع كند بنماز  سليمان   بدينطريق كه ده ركعت نماز بجا آورد، هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت يكمرتبه  حمد  و سه مرتبه  قل هوالله   و سه مرتبه  قل يا ايهاالكافرون   بخواند و بعد از هر سلام دستها بسوى آسمان بلند كند و بگويد:
(( لااله الاالله وحده لا شريك له له الملك و له الحمد يحى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كل شئى قدير اللهم لامانع لما اعطيت و لا معطى لما منعت و لا ينفع ذا الجد منك الجد)) .
پس دستها را بر روى خود كشد و از براى اين نماز فضيلت بسيار روايت شده و از فوائد آن نبايد غفلت نمود و در روز نيمه آخر ماه نيز بايد بجا آورد بنحويكه خواهد آمد و  سيد  و در  اقبال   از براى اين روز، چهار ركعت نمازى بكيفيتى مخصوص نقل كرده هر كه طالب است بآنجا رجوع كند.
بدانكه  محقق داماد  - عطرالله مرقده - در ساله اربعه ايام خود گفته در اعمال روز  دحوالارض   كه 25 ذى العقده باشد فرموده كه زيارت حضرت امام رضا عليه السلام در اين روز افضل اعمال مستحبه واكد آداب منسونه است و همچنين زيارت آنحضرت در روز اول ماه رجب الفرد نيز بغايت موكد و محثوث عليه است .(4)

پاورقی :

1-اقبال الاعمال : ص634

2-همان :ص638

3-همان :ص638

4-المعتبر :ج2ص708 . مدارک الاحکام :ج6 . وقایع الایام :ص374 .

 

---

5-ولادت امام محمد باقر به روایت وقایع الایام 

و در اين روز، سنه 57: بروايت  شيخ   و  ابن شهر آشوب ولادت   با سعادت حضرت باقر عليه السلام واقع شده و موجب زيادتى شرف اينروز گرديده(1) و حقير ولادت آنجانبرا در سوم صفرا ايراد كردم .

پاورقی :

1-مسارالشیعة :ص33 . وقایع الایام :ص374

---

6-وفات حسن بصری   

و در مثل اين روز، سنه 110،  حسن بصرى   وفات كرد(1) .  و صوفيه و اهل سنت را اعتقاد تمامى است و باو و اكثر شيعه او را منحرف ميدانند. از اميرالمؤ منين و ائمه طاهرين عليهم السلام و از براى او مطاعن بسيار نقل كرده اند و گفته اند كه اميرالمومنين او را الفتى (2) گفت و سامرى امت لقب داد و هم دعا كرد در حق او كه هميشه محزون و غمين باشد لاجرم پيوسته وغمنده و حزين بود تا زنده بود و (( كان كمن رجع عن دفن حميم او كخر بند ج ضل حماره )) .(3)
مكالمه حسن   با آنحضرت هنگام مراجعت آنحضرت از جنگ اهل  بصره   معروفست .
 ابن ابى الحديد  گفته كه گفته اند  حسن بصرى   على عليه السلام را مبغض بوده و مذمت ميكرده و بعد، چند چيزى از او در اين باب نقل ميكند، آنگاه ميگويد كه اصحاب ما منكرند اين مطلب را و ميگويند او از محبين على عليه السلام بوده و او را تعظيم نموده ، الخ .
و بالجمله ، مان بين  حسن   و  ابن سرين   منافرت تامى بوده بطوريكه مثل گشته  جالس الحسن او ابن سرين   و لهذا بفاصله كمى بعد از او  ابن سرين   نيز وفات كرد، چنانچه  فرزدق   و  جرير  شاعر نيز با هم ضد و معاند بودند و چون خبر وفات  فرزدق   به  جرير  رسيد بگريست و گفت : (( اوالله انى لاعلى انى قليل البقاء بعده و لقد كان نجمنا و احد او كان واحد منا مشغول بصاحبه و قل مامات ضد او صديق الاوتبعه صاحبه )) و اتفاقا در همان سال و بقولى بعد از چهل روز  جرير  وفات يافت  .(4 و 5)
و بالجمله در شب وفات  حسن   و  ابوعبيده معمر بن مشتى   نحوى بصرى صاحب تصنيفات مفيده ، متولد شد و صد سال عمر كرد و در سنه 211، وفات كرد و گفته اند كه او چون راءى خوارج ميداشت و متهم بود بميل غلمان كسى بر جنازه او حاضر كرد و گفته اند كه او چون براى حمل جنازه اش حمال كرايه كردند و  ابوعبيده   را در مسجد  بصره   در پاى يكى از ستونها مقامى بود كه در پاى آن هميشه مى نشسته وقتى  ابونواس  شاعر كه با  ابوعبيده   خيلى مزاح ميداشت بر آن ستون نوشت :

                                                  صلی الا علی لوطو شیعتة               ابا عبیدة قل بالله امینا

                                             فانت عندی بلاشک بقیتهم        منذا حمتلت و قد جاوزت سبعینا (6)

 ابوعبيده   چون داخل مسجد شد و آن شعر بديد گفت : اين كار  ماجن لواط ابونواس   است او را محو كنيد اگر چه در آن صلوات بر پيغمبر است و نوادر او بسيار است و او است اول كسيكه غريب الحديث تصنيف كرد و او غير از  ابوعبيده قاسم بن سلام  است .

پاورقی :

1-تفسیر الثعالبی :ج1ص79 . وقایع الایام :ص374

2-لفتی به زبان نبطبه یعنی شیطان و این لقبی است که مادر حسن در زمان طفولیت او ، او را به آن می نامید و کسی بر ان مطلع نبود .

3-بحارالانوار :ج42ص143 . وقایع الایام :ص374

4-گویند یکی مژده پیش انوشیروان آورد که شنیدم فلان دشمن تو را خدای برداشت . گفت : هیچ شنیدی که مرا خواهد گذاشت .

                             اگر بمرد عدو جای شادمانی نیست        که زندگانی ما نیز جاودانی نیست    (منه)

5-الکنی و الالقاب :ج3ص27 . وقایع الایام :ص375 .

6-سیراعلام النبلاء :ج9ص445.446. وقایع الایام :ص375 .

 

 

اعمال مشترکه ماه رجب:

بدانكه رجب ماه بزرگ خدا است و از ماههاى حرام است كه در جاهليت محترم بوده و در اسلام نيز تعظيم و احترام او وارد شده و آنرا اصب ميگويند، زيرا كه رحمت خدا در اينماه برامت حضرت رسول بسيار ريخته ميشود و ماه استغفار امت آنحضرت است وار براى روزه گرفتن در اينماه ، خصوص روز اول و وسط و آخر آن ، فضيلت بسيار وارد شده و اعمال مشتركه اين ماه كه متعلق بهمه ماه است و خصوصيتى به روز معين ندارد چندامر است (1):

اول - در تمام ايام ماه ، خصوص روز اول ، بخواند: (( يامن يملك حوائج السائلين ، الخ ‌)) .(2)

دوم - بخواند در هرروز: (( خاب الوافدون على غيرك ، الخ ))(3)

سوم - بخواند: (( اللهم انى اسئلك صبر الشاكرين ، الخ )).(4)

چهارم - بخواند دعاى مسجد صعصعه را: (( اللهم ياذلمنن السبغة ، الخ ‌)) (5).

پنجم - بخواند دعاى ناحيه مقدسه را: (( اللهم انى اسئلك بمعانى جميع مايدعوك ، الخ ‌)) (6).

ششم - بخواند دعائى را كه جناب حسين بن روح نائب سوم امام عصر عليه السلام رسيده : (( اللهم انى اسئلك بالمولودين فى رجب ، الخ ‌)) (7).

هفتم - از آنجناب نيز رسيده كه در ماه رجب زيارت كن در هر مشهدى كه هستى باين زيارت : (( الحمدلله الذى اشهدنا مشهد اوليائه فى رجب ، الخ ‌)) (8).

هشتم - در عقب نمازهاى شبانه روز بخواند: (( يامن ارجوه لكل خير))(9) .

نهم - در اين ماه صد مرتبه بگويد: (( استغفر الله الذى لا اله الا هو وحده لا شريك له و اتوب اليه )) و ختم كند آنرا بصدقه تا خداوند ختم فرمايد براى برحمت و مغفرت و اگر چهار صد مرتبه بگويد، ثواب صد شهيد داشته باشد.

دهم - در اين ماه هزار مرتبه لا اله الا الله بگويد تا صد هزار حسنه براى نوشته شود و صد شهر براى او در بهشت بنا شود(10).

يازدهم - در جميع ماه در وقت صبح هفتاد مرتبه و در وقت پسين نيز هفتاد مرتبه بگويد: (( استغفر الله و اتوب اليه )) و چون تمام كرد، دستها را بلند كند و بگويد: ((اللهم اغفرلى و تب على )) كه هر كه چنين كند اگر در ماه رجب بميرد خدا از او خوشنود باشد و آتش باو نرسد ببركت اين ماه و نيز در جميع ماه ده هزار مرتبه ((قل هو الله احد)) يا هزار مرتبه بخواند كه فضيلت بسيار دارد.(11)

دوازدهم - در يك روز جمعه اين ماه صد مرتبه (( قل هو الله احد)) بخواند تا از براى او نورى باشد در قيامت كه او را ببهشت كشد.(12)

سيزدهم - در يك روز جمعه اين ماه چهار ركعت نماز كند ما بين ظهر و عصر در هر ركعت حمد يك مرتبه و آية الكرسى هفت مرتبه و توحيدپنجمرتبه ، پس ده مرتبه بگويد: (( استغفر الله الذين لا اله الا هو واسئله التوبة ))و از براى يكروز غير معين از اين ماه چهار ركعت نمازى سيد نقل كرده و كيفيت آن در اقبال است .

چهاردهم - هر كه قادر نباشد كه در ماه رجب روزه بگيرد در هر روز آن صد مرتبه بگويد: (( سبحان الا اله الجيل سبحان من لا ينبغى التسبيح الاله سبحان الاعز الاكر سبحان من ليس العزو هو له اهل )) تا ثواب روزه آنروز را در يابد.(13)

پانزدهم - در هر شب از اين ماه دو ركعت نماز كند در هر ركعت بعد از نماز حمد سه مرتبه  قل يا ايهاالكافرون و يكمرتبه قل هو الله بخواند و بعد از سلام دستها را بلند كند و بگويد: (( لا اله الاالله وحده لا شريك له له الملك وله الحمد يحيى و يميت و هو حى لايموت بيده الخير و هو على كل شيى ء قدير و اله المصير و لاحول و لا قوة الا بالله العلى - العظيم اللهم صل على محمد النبى الامى و آله )) ، پس دستها را بصورت بكشد تا خداوند ثواب شصت حج و شصت عمره باو عطا فرمايد.

شانزدهم - در يكشب از اين ماه صد مرتبه ((قل هوالله )) را در دو ركعت نماز بخواند كه ثواب بسيار دارد.(14)

هفدهم - در يكشب از اين ماه ده ركعت نماز كند در هر ركعت حمد  و (( قل يا ايهاالكافرون )) يكمرتبه و توحيد سه مرتبه كه فضيلت بسيار دارد.(15)

هجدهم - در جميع ماه هزار مرتبه بگويد: (( استغفرالله ذالجلال و الاكرام من جميع الذنوب و الاثام )) و وارد شده كه خدا فرموده اگر نيامرزم او را، پس نيستم پروردگار شما.

نوزدهم - آنكه سه روز از اين ماه كه پنجشبنه و جمعه و شنبه باشد روزه بدارد كه روايت است كه هر كه در يكى از ماههاى حرام اين سه روز را روزه بدارد، حق تعالى براى او ثواب نصهد سال عبادت بنويسد.(16)

بيستم - شيخ كفعمى در حاشيه مصباح  از اميرالمؤ منين (ع ) فضيلت و ثواب بسيار نقل كرده براى كسيكه در ماه رجب و شعبان و رمضان در هر روز و شب بخواند فاتحه  و  آية الكرسى  و  چهار قل  و  تسبيحات اربع  و  لاحول ولا قوة الابالله  و  صلوات   را هر كدام سه مرتبه و سه مرتبه اللهم اغفر للمؤ منين و المؤ منات   و بعد از فراغ از همه چهار صد مرتبه استغفار كند.

 

بدانكه شب جمعه اول ماه رجب را  ليلة الرغائب   ميگويند (17) و از براى آن عملى از حضرت رسول (ص ) وارد شده با فضيلت بسيار كه از جمله آمرزش گناهان بسيار باشد و كيفيت آن چنانستكه روز پنجشنبه اول ماه را روزه ميگيرى چون شب جمعه داخل شود ما بين نماز مغرب و عشاء دوازده ركعت نماز ميگذارى هر دو ركعت بيك سلام و در هر ركعت از آن يكمرتبه  حمد  و سه مرتبه  اناانزلناه   و دوازده مرتبه  قل هوالله احد  ميخوانى و چون فارغشدى از نماز هفتاد مرتبه ميگوئى : (( اللهم صل على محمد النبى الامى و على آله )) پس بسجده ميروى و هفتاد مرتبه ميگوئى : ((رب اغفر وارحم و تجاوز عماتعلم انك انت العلى الاعظم)) ، پس باز بسجده ميروى و هفتاد مرتبه ميگوئى : (( سبوح قدوس رب الملائكة و الروح )) ، پس حاجت خود را در ميطلبى كه بر آورده خواهد شد انشاءالله تعالى(18) .

 

بدانكه در ماه رجب زيارت امام رضا(ع ) مندوب است و اختصاصى دارد، چناچنه عمره در اين ماه مستحب است و روايت شده كه تالى حج است در فضيلت و منقولستكه جناب على بن الحسين عليه السلام معتمر شده بود در ماه رجب و شبانه روز نماز در نزد كعبه  ميگذاشت و پيوسته در سجده بود در شب و روز و اين ذكر از آنحضرت شنيده ميشد كه در سجده ميگفت : (( عظم الذنب من عبدك فليحسن العفومن عندك )) (19).

پاورقی :

1-اقبال الاعمال : ص634

2-صحیفه سجادیه :ص20

3-اقبال الاعمال :ج3ص29

4-مصباح المجتهد :ص802

5-مصباح المجتهد :ص802

6-مصباح المجتهد :ص803

7-همان :ص805

8-مصباح المجتهد :ص821

9-اقبال الاعمال :ص644

10-وسائل الشیعة :ج1ص484 . اقبالاعمال :ص629

11-اقبال الاعمال :ص648

12-اقبالاعمال :ص637

13-همان :ص817

14-همان :ص ج3ص179،180

15-همان :ص630

16-اقبال الاعمال :ص308

17-بدان که در هر یک از سه ماه شریف ، شبی است بسیار شریف در ماه رجب ((لیلة الرغائب)) است که شب جمعه اول ماه باشد و در شعبان ((لیلة البرات)) و ((لیلة الرحمة و المبارکة)) است که شب نیمه آن باشد و در ماه رمضان ((شب قدر)) است که از تمامی شب ها افضل و بالاتر است .

18-اقبال الاعمال :ص632

19-اقبال الاعمال :ص649  

---

مرگ حفضه دختر عمر بن خطاب

در ماه شعبان سال 45 ه حفضه از دنیا رفت و مروان بر جنازه او نماز خواند .(1) حفصه دختر عمر بن خطاب ، ابتدا زوجه خنیس بن عبدالله بود . بعد از آنکه خنیس وفات کرد عمر او را به عقد پیامبر درآورد . او با اخلاق و رفتار خود پیامبر و اهل بیت را می آزرد ، به حدی که پیامبر او را طلاق داد و با اصرار بعضی رجوع فرمود .(2)

در جنگ جمل خواست با عایشه حرکت کند ، ولی برادرش عبدالله بن عمر مانع گردید . اما هنگامی که لشکر امیرالمومنین علیه السلام به منزل ذی قار رسیدند عایشه نامه ای به این مضمون برای حفصه نوشت :((خبر زیادی لشکر ما به علی بن ابی طالب رسیده است و او از ترس در ذی قار اقامت کرده است و از این جنگ جان سالم به در نخواهد برد ...)) .

چون نامه به دست حفصه رسید کنیزان و مغنیه ها را جمع کرد و آنان دایره ها می نواختند و اشعاری می خواندند که در آنها امیرالمومنین علیه السلام را به بدی ذکر می کردند و زنان بنی امیه جمع شدند و شادی می کردند .

خبر به ام کلثوم سلام الله علیها رسید با عده ای از بانوان به صورت ناشناخته وارد مجلس شدند ، و ناگهان صورت ها را بالا کردند . حفصه خجالت کشید . ام کلثوم آیه ای که مربوط به زن های حضرت نوح و لوط علی نبینا علیهما السلام بود –برحفصه قرائت کرد (3) . و فرمود : ((اگر تو و آیشه امروز برای خواری پدر من امیرالمومنین علیه السلام به یکدیگر کمک می کنید ، این کار شما تازگی ندارد چرا که همین معامله را با جدم پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم کردید .))

حفصه چون دید رسوا شده است ، نامه عایشه را پاره کرد و از ام کلثوم سلام الله علیها خواست بیشتر از این او را رسوا نکند (4) .

پاورقی :

1-المستدرک علی الصحیحین :ج4ص15 . البدایة و النهایة :ج8ص33.المنتخب من ذیل المذیل :ص95 . طبقات الکبری :ج8ص86 . تاریخ دمشق :ج3ص205 .

2-عین العبرة :ص41 . بحارالانوار :ج22ص229 . صحیح بخاری :ج3ص103 . ج6ص148 . مسند احمد :ج1ص33-34 . ج3ص478 . صحیح مسلم :ج4ص193 . شرح نهج البلاغة :ج14ص23 . سنن ترمزی :ج5ص93 . سنن بیهقی :ج7ص37-322 . مستدرک حاکم :ج2ص197 . سنن ابن ماجة :ج1ص650 . المجموع :ج17ص61-262-264 . البدایة و النهایة :ج8ص34 . سنن نسائی :ج6ص213 . مجمع الزوائذ :ج4ص333 .

3-سوره تحریم آیه 10 :(( ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئاً وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ)) .

4-الکافئة فی ابطال توبة الخاطئة (شیخ مفید) :ص16 . بحارالانوار :ج32ص90 . الجمل (شیخ مفید) :ص149 . الجمل (ابن شدقم) :ص33 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج14ص13 .

 

---

جنگ پیامبر با بنی سعد

در شعبان سال ششم هجرت پیامبر صلی الله علیه واله و سلم حضرت امیرالمومنین علیه السلام را به همراه 100 نفر برای مقابله با طائفه بنی سعد در اطراف مدینة فرستاد . بنی سعد با خبر شده فرار کردند و مسلمانان صد شتر و دوهزار گوسفند به غنیمت گرفتند . امیرالمومنین علیه السلام چند شتر برای پیامبر جدا کرد و سایر غنایم را بین مسلمانان تقسیم فرمود و به مدینه بازگشت . (1)

پاورقی :

1-بحرالانوار :ج30ص376 . موسوعة التاریخ الاسلامی :ج2ص573 . التنبیه و الاشراف :ص220 . تاریخ یعقوبی :ج2ص74 .

 

---

شهادت سعید بن جبیر رحمة الله علیه

در این ماه در سال 95 ه جناب سعید بن جبر کوفی به دست حجاج بن یوسف ثقفی به شهادت رسید (1) .

سعید مردی فقیه ، زاهد و عابد بود که توفیق کسب علم از محضر مبارک زین العابدین غلیه السلام را یافته بود . او به خاطر اعتقاد خالص و محبت کاملی که به اهل بیت معصومین علیهم السلام داشت ، نزد امام زین العابدین علیه السلام از احترام خاصی برخوردار بود .

هنگامی که حجاج خواست آن بزرگوار را شهید کند ، دعا کرد که حجاج بعد از شهادت او قادر به قتل هیچکس نشود . خداوند دعای او را مستجاب کرد و حجاج 15 تا 20 روز بعد از شهادت سعید زنده بود و کسی را نکشت تا به مرض آکله به درک واصل شد .

بعد از آنکه حجاج سر آن بزرگوار را جدا کرد ، دو پای مبارک را نیز از ساق جدا کردند ، در حالی که از سن مبارکش 57 یا 79 سال می گذشت . او در شهر الحیّ در وسط عراق مدفون شد . قبر آن بزرگوار یکی از زیارت گاه های محبین اهل بیت علیهم السلام است که دارای گنبد و صحنی بزرگ مشتمل بر چهار در است .

بعضی مرگ حجاج را 15 روز ، بعضی20 روز و عده ای 40 روز بعد از شهادت جناب سعید بن جبیر نقل کرده اند (2) . که اگر مرگ حجاج در 13 ماه رمضان باشد ، شهادت سعید به ترتیب در روزهای 27یا28یا22یا23و2یا3 شعبان محتمل است .

پاورقی :

1-مراقد المعارف :ج1ص350

2-سعید بن جبیر رحمة الله علیه :ص25-29 . منتخب التواریخ :ص422 . مراقد المعارف :ج1ص352 -351 . جلائ العیون :ص502 . تتمة المنتهی :ص106 .

 

---

مرگ مغیرة بن شعبه

در ماه شعبان سال 50 ه مغیرة بن شعبه در حالی که از طرف معاویه حاکم کوفه بود ، در سن 70 سالگی به درک واصل شد .(1) و زیادبن ابیه به جای او منصوب شد . مغیرة بن شعبه در کوفه سب امیرالمومنین علیه السلام می نمود و خطبا را امر می کرد که آن حضرت را لعن کنند و تا زمان فرارسیدن مرگش این عمل را ترک نکرد .(2)

مغیرة از اصحاب صحیفه ملعونه و لیله عقبه بود که می خواستند پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را به قتل برسانند . و همچنین از اصحاب سقیفه است .(3)

او از کسانی بود که در آتش زدن در منزل امیرالمومنین علیه السلام ، شکستن در ، کتک زدن به مادر سادات حضرت صدیقه شهیده فاطمة الزهرا سلام الله علیها و سقط جنین شریک بود . (4)

زنای مغیره با ام جمیل در بصره و اجرا نشدن حد بر او توسط عمر شهرت خاص دارد و در کتب شیعه و سنی با مدارک مختلف ذکر شده است (5) .  مغیره زناکارترین مردم در جاهلیت و اسلام بود .(6) مغیره از کسانی بود که به دستور معاویه همراه با عمروعاص و عروة بن زبیر روایاتی دروغین ساختند که مقتضای آن وجوب لعن و برائت از امیرالمومنین علیه السلام بود و برای این کار معاویه جوائز فوق العاده ای برای آنها مقرر کرد .(7)

او در محضر امام حسن علیه السلام جسارت به پدر بزرگوارش نمود (8). اما آن حضرت جواب های مناسبی به او دادند و در آخر فرمودند : ((تو آن کسی هستی که فاطمه دختر رسول خدا سلام الله علیهما را زدی تا بدنش خونین شد و فرزندش (محسن علیه السلام) را سقط نمود)).(9)

پاورقی :

1-کشف الهاویة در تاریخ و وقائع ایام معاویة :ص288 . منتخب التوارخ :ص302 . مستدرک حاکم : ج3ص448 . تاریخ طبری :ج4ص174 . تاریخ خلیفة بن خیاط :ص158 . تاریخ بغداد :ج1ص206 . طبقات الکبری : ج6ص20 . تاریخ دمشق :ج60ص60-61

2-کشف الهاویة :ص288 . بحارالانوار :ج30ص654 . الغدیر :ج6ص144 -143 . ابوطالب حامی الرسول :ص163 . شرح الاخبار : ج2ص466 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج4ص69-71 . ج13ص220 . ج20ص10 . مستدرک حاکم :ج3ص450 . سیر اعلام النبلاء :ج3ص31 . تاریخ دمشق :ج21ص71 . مسند احمد :ج1ص188 . ج4ص369 .

3-ارشاد القلوب :ج2ص332 . خصال :ص499 . هدایة الکبری :ص79 . المسترشد :ص597 . بحارالانوار :ج21ص223 . ج28ص100 . ج31ص632 . ج82ص267 . انوارالعلویة :ص74 . تفسیر صافی :ج2ص15 . مکاتیب الرسول :ج1ص602-603-607 . الصراط المستقیم :ج3ص44 . درجات الرفیعة :ص299 . منتخب التواریخ :ص63 . کشف الهاویة :ص289 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص56 .

4-الجمل (مفید) :ص57 . بحارالانوار :ج43ص197. ج44ص83 . مأساة الزهرا :ج1ص177-226-313 . ج2ص184-172 . احتجاج :ج1ص414 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص114-122-245-275-283-332-340-352 . بیت الاحزان :ص144 . المعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراء :ص870

5-الایضاح :ص554-552 . احتجاج :ج1ص416-401 .  بحارالانوار :ج30ص639 . ج44ص84-70 . الغدیر :ج6ص138 . النص و الاجتهاد :ص354 . کشف الهاویة :ص288 . مستدرک حاکم :ج3ص449 . شرح نهج البلاغة :ج12ص231-138 . فتح الباری :ج5ص188 . تاریخ دمشق :ج60ص35 . الاصابة :ج2ص28 . فتوح البدان :ج2ص423 . تاریخ یعقوبی :ج2ص145 . تاریخ طبری :ج3ص169 . السقیفة و الفدک :ص96-92 . تاج العروس :ج5ص143 . وفیات الاعیان :ترجمه یزید بن زیاد حمیری

6-الغدیر :ج6ص141 . بحارالانوار :ج30ص648 . کشف الهاویة :ص286 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج12ص239 .

7-بحارالانوار :ج30ص401 . الصحیح من السیرة :ج4ص359 . کشف الهاویة :ص286 . شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) :ج4ص63 .

8-کشف الهاویة :ص288 . شرح نهج البلاغة :ج6ص288 .

9-احتجاج :ج1ص414 . بحارالانوار :ج31ص645 . ج43ص197 . ج44ص81 . بیت الاحزان :ص116 . اللمعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراء :ص870 . صحیفة الامام حسن :ص270 . مأساة الزهراء :ج2ص51-141 . الهجوم علی بیت فاطمة :ص300 . 

اعمال شب سی ام شعبان المعظم

نمازش دو ركعت است ، در هر ركعت حمد و ده مرتبه سبح اسم ربك الاعلى و بعد از سلام صد مرتبه : (( اللهم صلى على محمد و آل محمد ))(1) .
شيخ از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده كه آنجناب در شب آخر شعبان و شب اول ماه رمضان ، اين دعا مى خوانند:
(( اللهم ان هذا الشهر المبارك ، الخ )) (2).

پاورقی :

1-اقبال الاعمال :ص724

2-بلد الامین :ص192-193