حضرت رسول صلّى الله عليه و آله و سلّم فرمودند:

لِلصّائِمِ فَرحَتانِ: فَرحَة عِندَ إفطارِهِ، و فَرحَة عِندَ لِقاءِ رَبِّهِ.

[رسول خدا صلّى الله عليه و آله و سلّم فرمودند: براى روزه‏دار دو خوشحالى و انبساط است. اوّل سرور در وقت افطار دوّم هنگام ملاقات پروردگارش. مترجم‏]]

كمافى «المحجّة البيضاء» عن ابن ماجه، دركتاب «من لايحضره الفقيه» روايت نموده است كه:

وَ قالَ صلّى الله عليه و آله و سلّم: قالَ اللهُ [تَبارَكَ و] تَعالَى: الصَّومُ لى و أنا أجزى بِهِ؛ و لِلصّائِمِ فَرحَتانِ: حينَ يُفطِرُ و حينَ يَلقَى رَبَّهُ عَزَّوجَلَّ؛ و الَّذى نَفسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخَلوفُ فَمِ الصّائِمِ عِندَ اللهِ أطيَبُ مِن ريحِ المِسكِ.

[رسول خدا صلّى الله عليه و آله و سلّم فرمود: خداى تبارك و تعالى مى‏فرمايد: روزه مختصّ به من است و خود پاداش آن را خواهم داد. و براى روزه‏دار دو سرور و خوشحالى است. اول وقت افطار، و دوّم وقت ملاقات با پروردگار. قسم به كسى كه جان محمّد در دست قدرت اوست تغيير بوى دهان روزه‏دار نزد خداوند از بوى مشك برتر است. مترجم‏]] [[[][[][[[[]][[[

تفسير روايت: الصُّومُ لِى و أنا اجْزِى بِه‏

علما را در معنى «اجزى به» خلافست؛ بعضى به صيغه معلوم خوانده‏اند (يعنى من خودم بنفسه جزاى روزه‏دار را مى‏دهم) و بعضى به صيغه مجهول (يعنى من خودم جزاى روزه‏دار هستم) و در هر صورت معنى بسيار عاليست.

امّا اگر «أجزى به» خوانديم، پس براى شرافت روزه همين بس كه در ميان عبادات و نسك، خدا خود را بنفسه پاداش دهنده اين فريضه دانسته است؛ و اگر «اجزى به» خوانديم يعنى هيچ نعمتى و هيچ درجه از درجات جنّت سزاى روزه‏دار نيست‏ مگر ذات مقدّس او جلّ و علا كه بنفس شريف خود جزاى اوست. و از اينجا استفاده مى‏شود كه راه وصول به لقاى خداوند و فناى در ذات او كه از لوازم جزاى روزه باشد بدون روزه ميسور نيست.

علماء معرفةالنفس جوع و صيام را يكى از اركان سلوك راه خدا شمرده‏اند، و در روايات اهل بيت عليهم السّلام و حديث معراجيه كه مرحوم مجلسى از «ارشاد» ديلمى و أسناد ديگر نقل مى‏كند مطالب عجيبى در فوائد جوع و روزه مذكور است.

در روايت مذكور از «من لا يحضره الفقيه» كه نظير آنرا غزالى در «إحياء العلوم» از طريق عامّه نقل مى‏كند بيانى در ذيل آن دارد كه مفادش اينست: صوم را خداوند به خود نسبت داده و مشرّف به ذات خود دانسته- و اگر چه تمام عبادات راجع به اوست همچنان كه بيت الله الحرام را به خود نسبت داده، و گرچه تمام زمينها ملك اوست- به دو جهت:

اوّل آنكه: روزه كفّ نفس و ترك است و اين سرّى است بين بنده و خدا، بخلاف ساير عبادات كه در مرأى و مشهد مردم است، ولى روزه عمل باطنى است بواسطه صبر محض و اين را غير از خدا كسى نداند، بدين جهت به خود نسبت داده است.

دوّم آنكه: روزه دشمن خدا را كه نفس امّاره است مقهور مى‏كند، چون وسيله شيطان شهوات است؛ و خوردن و آشاميدن و ساير مفطرات كه مقوّى شهواتند بواسطه روزه از بين مى‏روند. بنابراين روزه شهوات را خورد و نابود مى‏كند و بالملازمه نفس امّاره و شيطان خورد و نابود مى‏گردد. قال صلّى الله عليه و آله و سلّم: إنَّ الشَّيطانَ لَيَجرى مِنِ ابنِ آدَمَ مَجرَى الدَّمِ فَضَيِّقوا مَجاريهِ بِالجوعِ.

[رسول خدا صلّى الله عليه و آله و سلّم فرمودند: بدرستى كه شيطان در انسان نفوذ مى‏كند مانند خون كه در رگهاى آدمى در جريان است پس گذرگاههاى او را با گرسنگى تنگ و مسدود نمائيد. مترجم]

انوارالملكوت، ج‏1، ص: 47-48

1-نزول انجیل بر حضرت عیسی علیه السلام  

روایت شده که در این روز بر حضرت عیسی علیه السلام انجیل نازل شده(1)

2-وفات حضرت معصومه به روایت عاصمی

در این روز بنا به روایتی وفات حضرت معصومه سلام الله علیها واقع شده است 

3-وفات شیخ مفید

وفات شیخ مفید در بغداد (سنه 413 ه ) که در این روز شیعه و سنی برای تشییع او اجتماع کردند (2) . و چندان جمعیت بود که میدان ((اشنان)) بر مردم تنگ شد و به غیر از جماعت اهل سنت ، هشتاد هزار شیعه جمع شده بود و تمامی برای آن جناب می گریستند و مانند چنان روزی دیده نشده بود .

سید مرتضی برآن جنازه نماز خواند . قبر شریفش در پایین پای حضرت جواد علیه السلام پهلوی قبر شیخش ابوالقاسم جعفربن قولویه قمی واقع است و مدایح این شیخ بزرگوار ، زیاده از آن است که ذکر شود و بس است در فضیلت او ملاحظه توقیعات شریفه صادره از امام زمان عجل الله تعالی فرجه که از برای این بزرگوار ، چه فرموده : وَحَکی انَّهُ وَجِدُ مَکتوباً عَلی قَبرِه بِِخَطِّ القائِم علیه السلام :

لا صوت الباعی بفقدک انه         یوم علی آل الرسول عظیم

ان کنت قد غیبت فی جدث الثری       فالعدل و التوحید فیک مقیم

والقائم المهدی یفرح کلما         تلیت علیک من الدروس علوم (3)

4- وفات عبدالله بن احمد

در این روز (سنه 567 ه ) شیخ متبحر ، عبدالله بن احمد ، معروف به ((ابن خشاب نحوی)) وفات یافت – سیوطی در ((طبقات)) نوادری از او نقل کرده که جای نقلش نیست . (4)

5-شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها به قولی

به قولی شهادت حضرت صدیقه طاهره زهرای مرضیه سلام الله علیها در این روز بوده است .(5)

پاورقی :

1-    وقایع الایام :ص43

2-    معالم العلماء : ص113 :تعلیقة امل الامل :ص305 . وقایع الایام :ص43 .

3-    بحارالانوار :ج53ص255 . تعلیقة امل الامل ص305  . وقایع الایام ص44

4-    شرح الرضی علی الکافیه :ص359 . وقایع الایام :ص44

5-    بحارالانوار :ج22ص167 . ج43ص189 . 214 . شرح احقاق الحق :ج25ص15 . الذریة الطاهره :ص110 . مستدرک حاکم :ج3ص162 . تقویم شیعه :ص268 .

ورود دعایی در این روز 

در بحارالانوار آمده است بخوانید دعای : اللهم قَرِّبَنی فِیهِ الی مَرضاتِکَ وَ جَنِّبنی مِن سَخَطِکَ وَ نَقِماتِکَ وَ وَفِّقنی فِیهِ لِقِرائَةِ آیاتِکَ بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الرّاحمینَ (1) 

پاورقی : بحالانوار :ج95ص18 . وقایع الایام :ص43

1- احتراق مسجد نبوی صلی الله علیه و آله 

بدان که در شب غره این ماه (سنه 654 ه) واقع شد احتراق مسجد نبوی صلی الله علیه وآله (1)و به نحوی که فرو گرفت جمیع مسجد و سقف و منبر و درها را و این واقعه معروف است . سمهودی در خلاصة الوفا بالاخبار دارالمصطفی تفصیل این حریق را و حریث دیگر را که ثانیا واقع شد نوشته است . 

2-رحلت حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها به قول شیخ بهایی

در روز غره این ماه بنا بر قول شیخ بهایی در سال دهم بعثت خدیجة الکبری در سن شصت و پنج سالگی رحلت کرد(2) و پیغمبر صلی الله علیه و آله در قبر او نازل شد .  حقیر روز دهم را اختیار کردم و در آنجا احوال سایر زوجات را ذکر کردم (شیخ عباس قمی) .