وفات مستنصر بالله عباسی
در اين روز، سنه (640ه) مستنصر بالله(1) وفات كرد (2)و او همانستكه در بغداد در جانب شرقى دجله مدرسه اى بى مثل و مانند بنا كرد و موقوفه بسيار براى آن مدرسه قرار داد و چهار مُدرِّس براى او تعيين كرد كه به چهار مذهب درس بگويند. بدانكه مورخين گفته اند كه هر ششم از خلفاى بنى عباس يا مخلوع بوده يا مقتول ، يا مخلوع و مقتول .
و اين ضابطه محكم است مگر د مستنصر زيرا كه او خليفه سى و ششم و ششم هر ششم است كه نه مخلوع گشت ونه مقتول ، بلى اگر بعد از مقتدرالله عبدالله بن المعتز مرتضى بالله در عداد خلفا شمرده شود، چنانچه دميرى كرده ، ضابطه بجاى خود محكم است و الا آن قاعده منتقض خواهد بود و ممكن است گفته شود چنانچه دميرى گفته اگر چه مستنصر از خلافت خلع نشد الا ، آنكه چون لشكر تاتار در ايام او قوت گرفتند و جلمه اى از بلاد اسلام را تسخير كردند و بگرفتند، اين اعظم و اطم از خلع خواهد بود، چه آنكه ديگر از براى بنى عباس در عراق امرى نماند و بعد از مستنصر ديگر از بنى عباس در عراق خلافت نكرد جز يكنفر كه پسرش مستعصم بايد و او را بكشتند و دولت آل عباس در عراق منقرض شد.
پاورقی :
1- عدد خلفای بنی عباس :( علامت (ع) علامت خلع و عزل آنهاست و (ل) علامت قتل ایشان است ) :
1-عبد الله السفاح 2- ابوجعفر منصور 3-مهدی بن منصور 4-هادی بن مهدی 5-هارون بن مهدی 6-محمد امین(ع ل)
7-مامون بن هارون 8-معتصم بن هارون 9-واثق بن معتصم 10-متوکل بن معتصم (ل) 11-منتصر بالله بن المتوکل
12-مستعین باالله بن محمد بن معتصم (ع ل) 13-معتز بالله بن متوکل (ع ل) 14-مهتدی بالله بن الواثق
15-معتمد علی الله بن المتوکل 16-معتضد بالله بن طلحة بن متوکل (ل) 17-مکتفی بالله بن المتوکل 18-مقتدر بالله بن المعتضد
19-قاهر بالله بن المعتضد (ع) 20-راضی بالله بن المقتدر 21-متقی بالله بن المقتدر (ع) 22-مستکفی بالله بن المکتفی (ع)
23-مطیع الله بن المقتدر (ع) 24-طایع الله بن مطیع (ع) 25-قادر بالله بن اسحق بن مقتدر 26-قائم بامر الله بن القادر
27-مقتدی بامر الله بن قائم 28-مستظهر بامر الله بن المقتدی 29-مسترشد بالله بن مستظهر(ل) 30-راشد بالله بن مسترشد(ع ل)
31-مقتضی لامرالله بن مستظهر 32-مستنجد بالله بن مقتضی 33-مستضی ء بنورالله بن مستنجد 34-ناصرلدین الله بن المستضی ء
35-الظاهر بالله بن الناصر(ل) 36-مستنصر بالله بن ظاهر 37-مستعصم بالله بن مستنصر(ل)
2- کشف المحجة الثمرة المهجة :ص3 . اقبال الاعمال :ج1ص7 . وقایع الایام :ص336